بزرگ مرد عرصه وحدت؛ امیرالمؤمنین علی(ع) است که در این راه از حقوق مسلم خود، چشم‌پوشی می‌کند و با سخاوت هر چه تمام، همه چیز خود را فدای اسلام می‌کند و با سختی زیاد و رنج طاقت فرسا، برای حفظ وحدت بین مسلمانان، صبر پیشه می‌کند. هیچ‌کس به اندازه ایشان نسبت به این امر اهتمام نداشت. حضرت علی(ع) در این مسئله نیز به دنبال جلب رضایت پروردگار و نیل به ثواب الهی و جایگاه ارزشمند اخروی بود.
امام علی(ع) به وحدت بین مسلمانان، به چشم هدیه‌ای الهی می‌نگرند که موجب الفت و مودّت بین آنها شده و مؤمنان در سایه آن، به آرامش و امنیّت دست پیدا می‌کنند؛ نعمتی که ارزش آن بی‌انتها و اهمیتش فوق العاده است . با توجه به این‌که وحدت نیاز به مشترکات و محور دارد، می‌بینیم که محور وحدت در اندیشه امیرالمؤمنین(ع)، دین اسلام است که بر اساس آن همه مسلمانان با هم برادر و برابر هستند.
در مقابل، از هم گسیختگی و تشتّت را فاقد هر گونه مزیّت و خیری دانسته و عامل آن‌را خُبث باطنی و بد دلی‌ها می‌داند.
با مراجعه به عقائد و افکار امام اول شیعیان، چنین به دست می‌آید که ایشان نه فقط قائل به وحدت بین مسلمانان، بلکه معتقد به وحدت و همبستگی بین همه افرادی است که در جامعه اسلامی زندگی می‌کنند. دوستی با هم کیشان خود به عنوان برادران دینی و با دیگر افراد به عنوان یک انسان که در خلقت و آفرینش از یک جنس هستند از آموزه‌های این امام راستین است.
